می‌شمارم. این هفتمین بار است که تا ته آن کوچه رفته و برگشته‌ام. پی سراب دویدن، آزمون است یا نفرین؟ چه حکایتی! پرندهٔ هراسان، عاقبت در دست‌های قوی و مطمئنّ صیّاد آرام می‌گیرد. رهایی بهتر است یا دمی آرام گرفتن؟ کاش نوبت سفر برسد و راه بیافتم پی لالایی گنگی در دوردست. یک روز عاقبت باطن چیزها را می‌بینم و راه، مرا پیدا می‌کند. این را زمانی به خودم وعده می‌دهم که بی‌مُهر و شتابزده امّا با قلب حاضر گوشهٔ سالن تاریک نماز می‌خوانم. جایی نماز می‌خوانم که کسی نخوانده و قبله را نمی‌شناسد. تمام روز با بی‌قراری‌ام مدارا می‌کنم، با قصّهٔ دیگران خودم را فراموش می‌کنم و جلسه پشت جلسه پیش می‌برم. شب، عطر یاس‌های رازقی که تازه شکفته‌اند تسکینم می‌دهد. از پنجرهٔ اتاق نگاه می‌کنم به حیاط همسایه. استخر خانهٔ متروک، پر از آب است و برگ‌های خشک شناور. شبانه در کنارش آتش افروخته‌اند. نمی‌فهمم چرا و می‌اندیشم که همه‌چیز بی‌ربط است. باران و رعد و طوفان نیمهٔ مرداد، سرماخوردگی چلّهٔ تابستان، قهوهٔ شش و سی دقیقهٔ صبح،... همه با جنون من هم‌سو است و دارم به این پراکندگی خو می‌گیرم.
نشسته‌ایم روی مبل و مرغ طعم‌دار کبابی می‌خوریم با سالاد پرادویه ای که دور لبم را می‌سوزاند. دِیمی‌ین رایس می‌خواند It takes a lot to breathe, to touch, to feel... و من بغضم را با آب سرد هُل می‌دهم پایین. شنیدنش نفسگیر است درست حالا، که گرفتار لذّت دردآلودِ کندن زخمم. نفس‌زنان از ارتفاعی بالا می‌روم و هر بار از پرتگاه بلندتری سقوط می‌کنم. بدون فریاد. در سکوت محض. پاهایم را جمع می‌کنم توی شکمم، خیره می‌شوم به منظرهٔ شهر و با یأس از خودم می‌پرسم «تا کِی؟»... ساعت‌ها یک به یک گذشته‌اند. باز وقتش رسیده که بگوید بمان و من نگاهم را بدزدم چون بهانه‌های رفتن همیشه بیشترند. چون زور ترس می‌چربد ولو اینکه درمانگرم بگوید این همه ترس را از جای دیگر آورده‌ای. کاش زمان ایستاده بود همان دم که دستش را تنگ دورم حلقه کرد و در گرمای تنش حل شدم. در امتداد بوسه‌ای یا در لحظهٔ آرامِ به خواب رفتن با نوای شمردهٔ دم و بازدم. پای ماندن ندارم و جای توقّف نیست، پس زمان باید بایستد که نمی‌ایستد و ضرباهنگ قاطعش را تکرار می‌کند؛ تلاقی و عبور. کلام را کجا بنشانم که «بی‌چیز و نارساست»، بدن را کجا که ظرف کوچکی است، و دل را کجا که این همه عاجز است؟ در را می‌بندم و به وسعت دنیا برمی‌گردم با همان تی‌شرت مردانهٔ سفید که زیر مانتو گشاد است و بوی روغن داغ شده در فر و تن او و عطر خودم بر آن مانده. تا چند قدم از بی‌وزنی نامتعادل‌ام. توی سرم حافظ می‌خوانند. حالاست که باید جرعه بیفشانم بر خاک یا منم آن جرعه که ریخته؟ چقدر خالی‌ام! آغوشش لبریزم می‌کند، لبریزم می‌کند، و مثل یک پیمانهٔ تهی بر جا می‌گذاردم.
* قطعهٔ Everyone who falls in love از Cian Ducrot که نیم روز همراهش گریسته‌ام.
خردادِ تهران شبیهِ حال من است. صبح‌های آرام که خیلی زود گرم و پرهیاهو می‌شوند. بعدازظهرهای کش‌دار و کسالت‌بار. عصرهای ناگهان و بی‌دلیل تاریک. طوفان بی‌مقدّمه که ظرف چند دقیقه همه‌چیز را از جا می‌کَند. ویرانی. کوچه‌های پر از خاک و شاخ و برگ پراکنده، درختی که از کمر قطع شده، شیشه‌های شکسته. رعد و برق‌های شبانه. بارانهای پراکنده با عطر خاک. نیمه‌شب‌های خنک و از هوش رفتن در تشک نازک کف اتاق بچّه. از هوش رفتن و به هوش آمدن با زمزمهٔ خواب‌آلودش که می‌خواهد دستش را بگیرم. به خواب غلتیدن با دست گرم و نرم کوچکش در دستم... صبح با تن کوفته بیدار شدم و ظهر نشده با تلنگری شکستم. برای دوّمین بار بود که ماجرا با همین ترتیب تکرار می‌شد؛ گفت‌و‌گویی رنج‌آور و بی‌حاصل، پریشانی بی‌اندازه، درد در قفسهٔ سینه‌ام، درد زیر شکمم، و ناگاه خونِ بی‌موقع. بعد از این همه سال تازه فهمیده‌ام که باید به بدنم نگاه کنم، به بدنم گوش کنم. بدنم چیزی را که نباید تحمّل کنم، پس می‌زند. بدنم طلب می‌کند، می‌گوید بگیر. احساس ناامنی می‌کند، می‌گوید مراقب باش. گاهی خودش را جمع و گاهی خودش را رها می‌کند، برافروخته می‌شود، نفس کم می‌آورد، بی‌جان می‌شود. درمانگرم جلسهٔ آخر مدام تکرار کرده بود که «این burn-outه، باید برنامه‌ای بریزیم». burn-out را چطور می‌شود به فارسی برگرداند؟ فرسودگی؟ خستگی؟ به گمانم نمی‌شود. تصوّر کن کبریتی را که سوخته و به ته رسیده امّا مجبور است روشن بماند. چطور می‌شود برایش برنامه ریخت؟ نیمه شب است، باران می‌آید. داغم، چیزی درونم مدام در حال سوختن است. شب‌ها درها و پنجره‌ها را باز می‌گذارم و در مسیر باد می‌خوابم.
شب که رسید دیگر هیچ رمقی نداشتم. چشمم سیاهی می‌رفت و شیشهٔ سنگین سرکهٔ بالزامیک که از دستم افتاد و شکست، نمی‌توانستم خرده شیشه‌ها را میان حجم چرب و سیاه سرکه پیدا کنم. بچّه بعد از دو شبانه‌روز بی‌قراری، ناگهان ساکت شده بود. بی‌حرکت و کم‌جان نشسته بود کف آشپرخانه و با تشویش تماشایم می‌کرد. این نگاهش را می‌شناختم که انگار عمق درماندگی‌ام را می‌دید. بعد با لحن جدی و دلسوز، بی‌وقفه شروع کرد به تسلّا و تشویق که اشکالی نداره، چقدر خوب تمیز می‌کنم و چه مامان خوبی هستم. با تعجب به صورت کوچکش نگاه کردم و قلبم فشرده شد. دلم نمی‌خواست از حالا این همه بفهمد. دلم نمی‌خواست مجبور باشد من را بفهمد. قبل از خواب گونهٔ داغ و لب‌های تب‌دارش را چسباند به گونه‌ام و بعد مناسکِ مهر و محبّت مخصوص خودش را اجرا کرد: «حالا چشمات رو ببوسم، حالا ابروهات، حالا موهات،...» همیشه همین بود که به ته می‌رسیدم امّا نمی‌گذاشت تمام شوم. منشأ خستگی و رنجم بود و معنای بزرگی که برای خستگی و رنجم پیدا می‌کردم. نمی‌توانستم از پیش چشم‌های دائماً نگرانش فرار کنم. نمی‌توانستم بندهٔ عشقش نباشم.
پانزده یا بیست دقیقه؟ حساب زمان از دستم رفته بود. بی‌حرکت و مردّد، خیره به تصویر خودم روبه‌روی آینه ایستاده بودم. به‌ظاهر تصمیم کوچکی بود امّا پشتش دنبال غرورم می‌گشتم، که عاقبت برداشتم و با خودم همراهش کردم تا شب. خیلی چیزها از دست رفته بود، ولی از «من» که آخرین سنگرم بود، از چیزی که بودم نمی‌توانستم دست بکشم. ساده بود. خسته و غمگین بودم و تسلیم شدن ساده‌تر بود. امّا ارزشش را داشت. نیمه‌شب که دل‌شکسته و از پا افتاده به خانه برگشتم و بار دیگر توی آینه نگاه کردم، خودم را شناختم و سرم را بالا گرفتم و دیدم که ارزشش را داشت. حتّی اگر از درد گیج و منگ شده بودم و تا نیمه‌شب در کوچه‌های خلوت بی‌هدف راه رفته بودم و راه رفته بودم و با بغض زیر لب آواز خوانده بودم. هوا چه خنکای دلچسبی داشت. عطر محبوبهٔ شب خیابان را برداشته بود و سکوت را فقط شُرشُر جوی‌های پرآب می‌شکست و چنان خلوت و آرامشی بود انگار که آدم‌ها همه از شهر رفته باشند و فقط خانه‌ها مانده باشند و درخت‌ها و چراغ‌های کم‌سو. لام همیشه می‌گفت «این قدم زدن نیست، خودکشیه. تو دلت می‌خواد خودت رو بکشی ولی روت نمی‌شه.» پس چرا این همه آرام بودم؟ نمی‌ترسیدم. نمی‌خواستم خودم را بکشم امّا دیگر چیزهای خیلی کمی از زندگی می‌خواستم. خیلی کمتر از آنچه زندگی از من طلب می‌کرد.
به نام‌های تو رو آوردم وقتی که هیچ پناهی جز کلمه نمانده بود.
به آه خواندمت وقتی که جز درد، وسیله‌ای نداشتم.
تمام روز، بهار بود. با لطافتش، سرمستی و اندوه و بلاتکلیفی‌اش.
جاده چرخیده بود و چرخیده بود و منظرهٔ آبی تهران را از ارتفاع تماشا کرده بودیم و من ناگهان چقدر خسته بودم.
در سکوتِ اتاق نیمه‌تاریک دراز کشیدم، خیره به بازی سایه‌ها روی دیوار.
غرق خیال، غرق آوای شجریان، «زین دایرهٔ مینا خونین جگرم می‌ده...»، برای لحظه‌ای تصوّر کردم که می‌توانم آنجا بمانم.
می‌توانستم! یکّه خوردم. چه آزادی هولناکی...
تنها و رها.
تنها
و
رها
و در این ورطهٔ آزادی سخت گرفتار.
وا نگذاشته‌ای مرا امّا چه سخت، چه تلخ، چه دیرپا آزموده‌ای.
آشتی‌ام دادی با سکوت، انزوایم را وسیعتر کردی و عمیقتر، خلوتم را آمیختی به روشن‌ترین الهام‌ها، زیباترین وسوسه‌ها، رنگین‌ترین رؤیاها.
در خاموشی شبم هیاهوی پنهان را تویی که می‌شنوی.
قلبم را تویی که می‌شناسی چه لبریز و خسته است. لبریز. خسته.
به رنج پشت رنج نواخته‌ای مرا و چنگ که می‌زنم به «فالیفرحوا»، برای دمی کوتاه سر از آب بیرون می‌آورم.
دست و پا می‌زنم هنوز و می‌بینی. می‌دانی حال غریب سحرها را، لبخند می‌زنی لابد، شوری اوّلین لقمهٔ افطارم را که می‌چشی.
بیست و سوّم.
با سپیده‌دم، از آن بستر و آغوش گرم برمی‌خیزم. قهرمانِ دست کشیدن و دل بریدنم. فقط دو ساعت خوابیده‌ام امّا عجیب بیدار و هشیارم. من هم می‌پیوندم به ویژ--ویژِ--ویژ اتوبانِ خلوت و با سرعت می‌گذرم. آسمانْ آبی‌ـ‌نقره‌ای رازآلودی دارد و کوه‌ها سرمه‌ای رنگ، دست در گردن هم منحنی ملایم و پیوسته‌ای ساخته‌اند. تا ظهر باید ارائه‌ام را آماده کنم برای پنج متخصّص هم‌گروهم از کویت، انگلستان و مجارستان. خوب پیش می‌رود، بهتر از انتظارم، امّا جلسهٔ دو ساعتهٔ سنگین پاک خسته‌ام می‌کند. از بی‌خوابی سرگیجه گرفته‌ام. بی‌قرارم و هزار تصویر توی ذهنم چرخ می‌خورد. دراز می‌کشم امّا خواب از من می‌گریزد. نمی‌توانم یک جا بنشینم. از خانه بیرون می‌زنم. باید بسته‌ای را برسانم به دوستم. آدرس آرایشگاهی را می‌دهد حوالی خیابان فرشته. یادم می‌افتد که سال‌هاست عصر چهارشنبه‌سوری در آرایشگاه بوده‌ام و دلم نمی‌خواهد این رسم را بر هم بزنم. طبق قانون نانوشته‌ای، حوالی عصر که صدای توپ و ترقّه بلند و بلندتر می‌شود، آرایشگاه‌های زنانه صدای موسیقی را بالا می‌برند و گاهی چند نفری که سر کیف‌ترند می‌رقصند. آن اصرارِ به زندگی را دوست دارم که رنگ می‌نشاند به شمایل خستهٔ زن‌ها. سالن قشنگی است. ناخن‌کارها می‌گویند چهره‌ام آشناست. برایم شیرینی و چای می‌آورند و درد دل می‌کنند. بی‌کار و پرحوصله می‌نشینم و به قصّه‌های پریشانشان گوش می‌دهم، چون هنوز خودم را پیدا نکرده‌ام و آماده نیستم به قصّهٔ خودم برگردم. هوا تاریک شده و آسمان آمادهٔ باریدن است. رِِنگ موسیقی کوچه را برداشته. می‌ایستم روی بالکن و بی‌حرکت، آتش‌بازیِ پرسر و صدا را تماشا می‌کنم. آه چه جنونی، انگار این همه را به خواب می‌بینم.
بیست و پنجم.
انگار گردباد مهیبی مرا در خود بلعیده. آشوبم. این سال لعنتی چرا تمام نمی‌شود؟ برای اوّلین بار خانه‌تکانی نکرده‌ام و فهرست کارهای اسفندماهم شبیه یک شوخی است. همه را رها می‌کنم. خودم را می‌رسانم به وعده‌گاهم کنار آن چنار پیر. در سکوت می‌نشینم خیره به ردیف آرام قبرها، که بعضی بالای سرشان سبزهٔ هفت‌سین یا گلدان کوچکی دارند. خودم را می‌رسانم به سکوت، به شمعدانی‌ها، عطر خاک نم‌دار، به مناجات، آواز گنجشک‌ها و یاد مرگ. رها می‌شوم عاقبت، چنان رها که گردنم از اشک خیس می‌شود و قلبم تپیدن را، ریه‌هام دم و بازدم را از سر می‌گیرد. سخنرانی هفتهٔ پیش را در خاطرم مرور می‌کنم، که هیچ مخلوقی در این جهان سردرگم نیست، غیر از انسان.
بیست و هفتم.
سردرگمم و این بهای سنگین آزادی است. دوست دارم این روزها محدود به انتخاب کاسه و بشقاب هفت‌سین باشم جای پیمودن بحران‌های اگزیستنسیال و کشمکش بین تعالی و سقوط. خسته‌ام. خستگی روی جان و تنم آوار شده و دیگر نمی‌توانم پا‌به‌پای هیجانِ شب عید پیش بروم. تصوّرِ یک سال جدید، تصوّر ادامه دادن برایم ناممکن است. مرور می‌کنم و می‌فهمم که روز به روز با نزدیک شدن بهار، شکفتن جوانه‌ها، دلربا شدن کوچه‌ها و معطّر شدن هوا دردم عمیقتر شده و فراگیرتر و برّنده‌تر. یادم می‌افتد که این ترکیب غریب شعف و اندوه و آرامش و دلشوره را همیشه این وقت سال تجربه می‌کنم امّا این بار، وزن غم بیشتر است. «وزن»، درست همان چیزی است که غمم دارد. سنگین است و ناگزیر آن را همه‌جا با خود به‌دنبال می‌کِشم. گاهی از پا می‌اندازدم، حسابِ در هم شکستن‌ها و گریستن‌های این ماه از دستم در رفته. سین امروز صبح برایم نوشته «دوتا آسنترا بخور تا برسم.» خیلی وقت است که قرص نمی‌خورم، مگر برای خواب. دلم می‌خواهد به هر جان کندنی که شده. درد را تماماٌ بچشم، جای زخم را ببینم و وسعتش را بفهمم. چند روز متوالی است که «بی‌قرار»ِ علی‌رضا قربانی را به‌تکرار گوش می‌کنم. زمزمه می‌کنم «سیری مباد سوختهٔ تشنه‌کام را...» و دلم می‌خواهد سال را به همین زمزمه تمام کنم.
بیست و نهم.
لحظهٔ تحویل سال تنها خواهم بود و ذهنم از نگرانی برای آن «لحظه» دست بر نمی‌دارد. عاقبت قید سفر را می‌زنم، وقتش رسیده که از این تلاش نافرجام برای داشتن یک تعطیلات نسبتاً عادی دست بردارم. شاید حتی شب زود بخوابم، مگر چه معجزه‌ای رخ داد این همه سال که هشیار سالی را تحویل دادم و سال جدیدی تحویل گرفتم؟ خودم را می‌سپارم به شور و شوق بچّه که از حال و هوای عید سرمست است. روزی دو بار مرا از خانه بیرون می‌کِشد تا بساط هفت‌سین و بادکنک‌ها و ماهی‌های قرمز را تماشا کند. غروب با هم شب‌بو و سنبل و سیب می‌خریم و حالم عوض می‌شود با خنده‌هاش، و چانه زدن با دست‌فروش‌ها، و تماشای شادمانی مردم. امسال زیاد دقّت کرده‌ام به آدم‌هایی که شب عید تنها یا بی‌پول یا خسته و غمگین بوده‌اند. امّا این ساعت‌های آخر جنب و جوش قشنگی دارد و همه بی‌دلیل می‌خندند. لابد از دیدن خودشان، آدم‌بزرگ‌های عبوس و کم‌حوصله، که خوش‌دلانه تن به بازی نوروز داده‌اند. می‌بینی؟ یک بار دیگر بهار با هرچه در توان داشته خودش را تحمیل کرده. یک بار دیگر زندگی از لابه‌لای مرگ جوشیده، جوانه از دل سنگ روییده، و من تا نیمه‌شب بیدار نشسته‌ام، «پیش‌آ بهار خوبی» می‌خوانم و با امیدی زنده و مبهم، یک شروع دوباره را انتظار می‌کِشم.
بیست و دوّم.
بوی ملایم سیگار و اودکلن و عودِ به هم آمیخته اعصاب خسته‌ام را آرام می‌کند. نیمه‌شب، جایی خارج از مختصات زمان و مکان، از پنجرهٔ طبقهٔ دهم به شهر نگاه می‌کنم. تا دم صبح صدای دوردست عبور ماشین‌ها از اتوبان توی سرم تکرار می‌شود، ویژ-ویژ-ویژ نامنظّم و خوشایندی. تابلو‌های نقّاشی را دوست دارم و فرش‌ها و گلدان‌ها را و کلمه‌ها را که مثلِ این همه باسلیقه و باحوصله انتخاب می‌شوند، شبیه شعری که قرار نیست باور کنم. همین تاریکی را می‌خواسته‌ام تا خودم را گم کنم. همین تعلیق، همین سکوت کِش‌دار، همین تنِ بیگانه، وجود هنوز -و لابد تا همیشه- بیگانه به رغم زمزمه‌ها را. آغوشش دالان فراموشی است. بوسه‌هاش مُهر پایان قصّه‌ای که در من مُرده است. دست‌هاش هُرمِ همه تمنّاهای باطل. نوازش‌هاش زنی را در من به خواب می‌برد و زنی را در من بیدار می‌کند.
یازدهم.
وسط مشغله‌های تمام‌نشدنی آخر سال، یک پروژهٔ نامربوط پیش‌بینی نشده کم داشتم که همه‌چیز را زیر و رو کند. خسته و کلافه‌‌ام. نظم کار و زندگی و خانه‌ام به هم ریخته و هرچه می‌دوم بی‌فایده است. زن جوانی سر رئیس شعبهٔ بانک فریاد می‌زند که «دو و نیم میلیون برای تو پولی نیست، برای من خیلیه!» همین جمله را آنقدر به فریاد تکرار می‌کند تا بغضش می‌ترکد. عصر توی کوچه نگاه می‌کنم به مردی که گوشی را می‌برد نزدیک دهانش و بلند می‌گوید «داد می‌زنم چون نمی‌شنوی.» توی دلم تکرارش می‌کنم. دلم می‌خواهد از خشم آن زن، خشم آن مرد و خشم خودم کاری بر بیاید. می‌بینم که استیصال چطور به انزجار می‌رسد و درماندگی به بی‌قراری و درد.
سیزدهم.
بعد از غروب دلم می‌گیرد، چه خوب که بچّه مثل خودم عاشق پیاده‌روی است. راه می‌رویم، شعر می‌خوانیم، دستش را می‌گیرم تا روی لبهٔ جدول‌ها تعادلش را حفظ کند. بعد از بارانهای پراکنده، جوی‌ها زلال و پرآب شده‌اند و عطر بهشت توی هواست. درخت کوچک جلو قنّادی مثل هر سال عجله کرده و زود پر از شکوفه شده. شکوفه‌های درشت صورتی و سفید. آن همه جلوه‌گری به پیکر نحیف و خجولش نمی‌آید. نانوا برای بچّه تافتون قلبی‌شکل درست می‌کند. بین فروشنده‌ها و مشتری‌های میوه‌فروشی و سوپرمارکت بحث قیمت آجیل و نوسانات دلار داغ است، امّا نانواها کم‌حرف و مهربانند و توی نگاهشان شعله‌ای لهیب می‌کشد. حوالی خانه سکوت و خلوتِ غریبی است. نگاه می‌کنم به سیاهی عمیق کوچه و آسمان که پرستاره‌تر از همیشه است. به شبِ کویر می‌ماند. توی تاریکی وسط کوچه نیسان آبی قالی‌شویی را می‌بینم و مردی را که بی‌صدا روی کاپوت نشسته، زانوها را بغل گرفته و از موبایل کنار دستش هایده می‌خواند «غم اومد که گریون کنه چشمامو نتونست، شب اومد که داغون کنه دنیامو نتونست».
شانزدهم.
تولّد چهارسالگی پسرکِ سارا است. با هم سالاد الویه درست می‌کنیم و ژله و برج دونات. آشفتگی‌ام را برای ساعتی فراموش می‌کنم. عصر، مدرّس شمال خلوت نامعمولی دارد و من آهسته می‌رانم تا به نوازش باد، نمِ باران بنشیند روی صورتم و پل طبیعت را تماشا کنم در آغوشِ خاکستریِ «ابرهای همه عالَم». رگبار تندی می‌گیرد دقیقه‌ای قبل از پیاده شدنم. چتر دارم و فقط چند قدم پیاده می‌روم امّا خیس می‌رسم به دفتر درمانگرم. با دل پر. گریه می‌کنم و گریه می‌کنم تا اینکه با طمأنینه می‌گوید «تصمیم درستی گرفته‌ای». انتظارش را نداشته‌ام. با حیرت نگاهش می‌کنم، تکیه می‌دهم و یک نفس عمیق و آسوده می‌کشم.
نوزدهم.
رنگ مو می‌خرم. ترکیبی از قهوه‌ای و زیتونی و دودی. یازده و نیم شب، لام خمیازه‌کشان می‌فرستدم به حمّام که سرم را بشویم و خداحافظی می‌کند که برود. وقتی بیرون می‌آیم می‌بینم همان‌جا روی مبل نشسته. می‌خواسته مطمئن شود که رنگ خوب از آب در آمده. خوب از آب در آمده. می‌خندد و می‌رود و من دلخوش به مهربانی‌اش با موهای نم‌دار به خواب می‌روم.
بیستم.
چهارده دقیقه از شیخ بهایی تا درّوس. موتور با جاروی کوئیدیچ چه فرقی می‌کند؟ به رؤیای نوجوانی‌ام رسیده‌ام امّا چقدر دیر.